Whisky Class
SINGLE MALT WHISKY STORIES
Uit 63,5 uitzonderlijke pure whiskyverhalen
Fernand Dacquin
1 Barleycorn
Ik hoef aan whiskyliefhebbers niet uit te leggen wat ‘barley’ is. Zonder barley geen ‘juice of the barley’, zoals Robby Burns op een hartstochtelijke manier naar ‘malt whisky’ verwees. Romantische jongens, die Schotten. Maar om ‘de lengte van een gerstkorrel’ als lengtemaat te gaan gebruiken moet je wel héél romantisch aan- gelegd zijn.
Hoe dan ook, één barleycorn is inderdaad de lengte van één graantje gerst. Bij koninklijk besluit nog wel. ‘One barly corne dry and rounde’ stond letterlijk in de verordening die koning Edward II in 1324 uitvaardigde. Daarmee wilde hij de standaardmaten in zijn koninkrijk voor eens en voor altijd vastleggen.
Ofwel had de geestelijke vader van deze geniale vondst nog nooit gerst gezien, ofwel had hij op dat moment te veel whisky op. Gerstgranen zijn als zebra’s: ze lij- ken wel op elkaar, maar het is zoeken naar twee identieke. Er bestaan meer dan 500 verschillende gerstsoorten en er komen er, bij wijze van spreken, elke dag nieuwe bij. Je hebt twee-rijige gerst, met vrij regelmatige granen, en zes-rijige gerst waar- bij de graantjes de meest gekke vormen aannemen.
Nu is het aan jullie: hoe lang schat je zo’n graantje gerst?
Wel, het is simpel: in diezelfde wet van 1324 stond ook dat een rijtje van drie barleycorns ‘in de lengte gelegd’ gelijk is aan één inch.We zijn er! Maar wacht: een ‘inch’ was toen ‘de breedte van een duim gemeten aan de basis van de nagel’... En duimen zijn als zebra’s... enz.
Dus: we zijn geen stap verder.
Maar gelukkig zijn de Britten tegenwoordig veel nuchterder dan in 1324. Sinds 1 juli 1959 gelden in de uk en de usa enkel nog de Imperial Units en daarin staat duidelijk: één inch is 25,4 mm.
Voilà: 25,4 mm gedeeld door 3 geeft 8,47 mm. Een barleycorn is dus wettelijk overal exact 8,47 mm.
Kijk, toch goed dat je dit gelezen hebt, vanaf nu kan ieder van ons – waar we ook maar vandaan komen – probleemloos schoenen gaan kopen in de uk, waar ze voor schoenmaten met barleycorns werken.
BARLEYCORN WAT?
Engelse lengtemaat BETEKENIS
Lengte van een gerstkorrel TOEPASSING
Vandaag enkel nog gebruikt in schoenmaten in de
uk en enkele andere Engelssprekende landen
Luister... en nu richt ik me tot mijn niet-Britse en niet- Amerikaanse lezers: het enige wat je nog goed moet ont- houden, is dat een herenschoen met uk-maat 12 ook precies 12 inch groot is. Dus 36 barleycorns, of 305 mm.
Dat komt in de uk niet overeen met de lengte van je schoen, maar met de ‘voetlengte’: de lengte van het topje van je langste teen tot aan je hiel, in millimeter. Een voetlengte van 305 milli- meter komt overeen met de niet-uk-maat 47 of 47,5. De rest is simpel: voor elk uk-maatje kleiner moet je telkens één barley- corn aftrekken! Dus uk-maat 10 is 305 mm min 8,47 mm min 8,47 mm is zeg maar 288 mm.Voilà, nu kan je niets meer over- komen.
Kom, we gaan in Edinburgh schoenen kopen. Geen paniek... ik blijf bij je.
Je schoenmaat? 42? Ok. Auw... ik moet eigenlijk je voetlengte weten, van het topje van je langste teen tot aan je hiel, in millimeter. Je weet dat niet uit het hoofd? Dacht ik al, maar – zoals je wellicht al vermoedde – ik heb ook hier het antwoord klaar: je deelt je schoenmaat door 0,15 en trekt daar dan 15 mm af. In jouw geval: je voetlengte is 265 mm. Het enige wat we nu nog moeten doen is die 265 aftrek- ken van 305 en de uitkomst delen door 8,47. Dan weten we hoeveel barleycorns we
moeten aftrekken van de 12. En zo kennen we je uk-schoenmaat: 8 of 8,5.
Zo, dat is mooi opgelost!
En nu richt ik mij rechtstreeks tot mijn vele lezers-schoenhandelaars in de uk
en usa: als je ons in je zaak aantreft terwijl we volop ingewikkelde berekeningen aan het maken zijn, help ons! Pak dat tabelletje erbij waar de twee schoenmaten naast elkaar aangegeven staan.
Dan zijn we in een wip weer buiten en zitten we twee minuten later in de pub naast de schoenzaak, met een ‘wee dram’ voor ons. Aan die ‘barleycorns’ hebben we minder rekenwerk.
Maar nu ik de wiskundeknobbel, die al zo lang latent in je aanwezig is, toch weer heb opgewekt, zal bij je zeker dezelfde vraag rijzen als bij mij: hier staat 5 centiliter whisky met 40% abv voor mij... hoeveel barleycorns waren nodig om dit te creëren?
Wel, ik rekende het voor jou uit. (Ik neem vanaf nu, voor het gemak, sterk afgeronde getallen.)
Het duizendkorrelgewicht (bestaat echt, hoor) van gerst is 40 gram. Dus duizend korrels gerst wegen 40 gram. In één ton gerst zitten dus 25.000.000 korrels. Uit een ton gerst halen we 400 liter pure alcohol. Daarmee kunnen we 1.000 flessen van 1 liter met 40% abv aanmaken.
Voor één fles heb ik dus 25.000 korrels nodig.Voor één glaasje (5 centiliter) heb ik dus 1.250 korrels nodig.
Komaan, we leggen die 1.250 korrels, zoals de wet van 1324 aangeeft, ‘in de lengte’ achter elkaar en dan krijgen we: 1.250 maal 8,47mm = 10.587,5 mm. Dat is ruw gerekend 10,60 meter.
Tien meter! Dat is toch niet zo ver, hé? Zie je wel dat 5 centiliter niet veel is!
Gerstgranen zijn als zebra’s: ze lijken wel op elkaar, maar het is zoeken naar twee identieke.
2 Welsh whisky
WELSH WHISKY VRAAG
Danken we whisky aan de Ieren? De Schotten? Of de Welshmen?
ONZE STELLING
De Welshmen waren er eerder bij dan de andere genoemden
ONZE GETUIGE Taliesin
Toen Alfred Bernard in 1886-1887 alle distilleerderijen van het Verenigd Koninkrijk bezocht, was hij in één klap klaar met die van Wales. Er was er niet één! Kort daarna was er toch iemand die vol moed begon, maar twintig jaar later gooiden ze de boeken weer dicht. De drooglegging had hen genekt.
Maar de Welshmen en Welshes werden daar niet rouwig om. Zij gaan er namelijk prat op dat hun whiskygeschiedenis verder teruggaat in de tijd dan die van Ierland of Schotland.
Zoiets hoef je ons maar één keer te zeggen en we gaan op zoek naar het bewijs. Die drang krijgen we niet onder controle.
En kijk.
In de tweede helft van de zesde eeuw leefde aan het hof van koning Urien van Rheged, in Wales, een bard die geroemd was om zijn talenten in zang en woord: Taliesin was zijn naam. Uiteraard weten we weinig over de brave man, behalve dan dat hij, zelfs nog eeuwen later, tot de grootste Britse dichters werd gerekend. Misschien komt het wel daardoor dat zijn liederen en gedichten van generatie op generatie werden doorgegeven. In de veertiende eeuw verscheen dan ook een boekje getiteld Llyfr Taliesin, ‘Het Boek van Taliesin’, met 57 van zijn gedichten. In het Welsh. Een moedige kerel vertaalde alles later gelukkig naar het Engels, maar door de verrassende beeldspraak van Taliesin word je er nog niet veel wijzer van. Door zijn verzen slalommen vraagt wat van je verbeeldingskracht.
In zijn ellenlange gedicht ‘Angar Kyfyndawt’, wat ruw vertaald ‘De Vijandige Confederatie’ betekent, struikelde ik langs verzen als:
Ik ben een voorraad geweest,
Ik ben een spade geweest
Ik ben een bijl in de hand geweest;
Ik ben een speld in een pincet geweest, Anderhalf jaar;
Ik ben een gespikkelde witte haan geweest Bij kippen in Eiddyn.
Ik geef toe dat ik het niet echt lang volhield, in tegenstelling tot Stuart McHardy. Stuart is een gevierd Schots schrijver, onderzoeker, musicus, dichter, verteller, enz. Hij nam het hele gedicht door en bleef hangen bij een paar regels die bijna aan het einde van het gedicht staan:
Ik ben een graan dat ontdekt is, Dat op een heuvel groeide.
De man maaide mij,
Onttrok me van mijn sappen, In een ruimte vol rook.
Behalve dan het begrip ‘HeatherYill’.
Volgens de overlevering brouwden de Picts, in de vijfde eeuw al, een geheime drank die ze, misleidend, HeatherYill noemden. De receptuur was uiterst geheim en de verwijzing naar heidekruid was er enkel om de vijand op het verkeerde been te zetten.Want HeatherYill gaf de krijgers kracht en moed. Iets wat de vijand ook kon gebruiken.
Bij een gevecht in wat nu Dumfries & Gallaway heet, namen de Scots, die uit Ierland kwamen, een aantal Picts gevangen, waaronder een oude man en zijn zoon. Ze verzekerden de man dat ze hem en zijn zoon zouden doden als hij hun niet het recept van Heather Yill verklapte. De oude man, wetende dat ze hen nadien sowieso zouden doden, stelde voor dat ze eerst zijn zoon zouden ombrengen, waarna hij het geheim zou verklappen. Zo zou de zoon geen getuige hoeven zijn van de zwakte en het verraad van zijn vader. De Scots voldeden aan het verzoek.
Maar toen ze daarna bij de vader kwamen, weigerde hij het geheim prijs te geven.
‘Ik wilde niet dat mijn jongen mij zou zien sterven!’ sprak hij trots.Waarna ook hij werd gedood.
Zeg nu eens eerlijk: voor welke drank zou jij ook zo ver gaan als die vader? Niet moeilijk, toch. Er is er toch maar één!
Dus, de Picts zouden eigenlijk...
3Tot
TOT WAT?
Oude Britse, vaak tot verwarring leidende, inhoudsmaat
INHOUD
Niemand weet precies
hoe groot een tot is. De term ligt in de lijn van: een ‘klontje’ boter of een ‘handvol’ noten. TOEPASSING
De inhoudsmaat wordt vaak gebruikt in verband met whisky. Zoals in: ‘Porridge with a tot of whisky’
Maar wat moet ik, als whiskydrinker, verstaan onder ‘a tot of whisky’? Is dat twee centiliter of vijf? Of tien?
Ik ging op zoek.
In zijn uitstekende naslagwerk A to Z of Whisky geeft Gavin D. Smith het volgende aan: ‘“Tot” is a small quantity of whisky or an other alcoholic liquor...’Wel, met alle respect voor Gavin, die toch tot de top van de whiskyauteurs gerekend moet worden, maar (om te beginnen) ‘small whisky’ is een pleonasme. Zoiets als ‘witte sneeuw’ of ‘groen gras’. Je zegt twee keer hetzelfde. Iedere beslagen whiskydrinker weet toch: élke whisky IS een ‘small whisky’.
Dus we zijn geen stap verder.
Gelukkig is daar ene Stanley Ager, een gepensioneerd but- ler met 53 jaar uitstekende dienst bij, onder anderen, niemand minder dan Lord Coventry en diens dochter Lady Barbara Smith. Hij is een monument in deze sector. Heel wat butlers
die in Buckingham Palace, en op andere voorname plaatsen, rondliepen of nog rondlopen werden door hem opgeleid. Als hij het dus niet zou weten, wie dan wel? In zijn leerboek The Butler’s Guide to Clothes Care, Managing the Table and Running the Home stelt hij het, op pagina 112, zeer duidelijk: ‘...An inch of whisky is a respectful measure in any glass.’ En hij voegt er nog aan toe dat hij
enkel minder whisky schonk als hij merkte dat de gast beefde.
Zo, dit hebben we dus ook weer opgehelderd. Een ‘tot’ is ‘an inch’, zegt hij
letterlijk. Dat is tenminste duidelijk.
Eén inch is 2,54 centimeter. En omdat hij erbij zegt: ‘in any glass’ weten we dat
hij daarmee de hoogte bedoelt. Het is dus gewoon aan ons om de breedte van ons glas te kiezen.
Opgelost...
Maar jullie willen natuurlijk méér weten.
Je vraagt je zeker af: één inch whisky, is dat niet te veel, ’s morgens bij ’t ontbijt?
Let op! Je moet die whisky niet drinken. Integendeel: het is de bedoeling dat je de whisky IN de porridge giet. Ja, whiskyliefhebber, je huivert bij de gedachte om whisky ergens anders te gieten dan in de keel, maar laat me je even uitleggen wat porridge is en je zult het begrijpen.
Porridge, ‘de ruggengraat van elke stoere Schot’, is havermout of haverkorrels tergend langzaam gekookt in een mengsel van melk en water, en onafgebroken in wijzerzin geroerd met een ‘spurtle’, niet met een lepel! Een spurtle is gewoon een houten stokje.
Sommigen doen er zout bij, anderen suiker, siroop, kaneel...
Het resultaat ziet eruit als geklonterde behangerslijm. Maar het is laag in calorieën en vermindert cholesterol.
En het is best lekker. Ik mag niet zeggen dat het mijn lievelingsontbijt is, maar het bezit één sterk pluspunt: om het even wat je erbij doet, je kunt het enkel maar lek- kerder maken.
Dus, hier een whisky aan opofferen is geen misdaad.
Je kunt natuurlijk altijd twee ‘tots’ vragen bij je porridge, dat verzacht de pijn. Eén om te gieten en...
Stanley Agers vriend George Summers, vroeg zelfs altijd drie ‘tots’. Hij was jachtopzichter bij de Duke of Buccleuch, en reed na het werk altijd bij Stanley Ager langs, voor een babbel en een paar ‘tots’. Net voor zijn vertrek kreeg hij, om af te sluiten, altijd drie ‘tots’ uitgeschonken: hij goot één ervan in elk van zijn laar- zen en één in zijn nek. Dat hield hem warm, beweerde hij, tijdens de verdere reis naar huis.
Opmerking: je mag ‘a tot of whisky’ niet verwarren met ‘a finger...’, ‘a nip...’, ‘a dram...’, ‘a slug...’ of ‘a sniffer of whisky’. Dit zijn andere belangrijke Britse inhoudsmaten, waarover we het later nog wel zullen hebben.
4 Cambus
CAMBUS WAT?
Naam van een distilleerderij in Clackmannanshire, in de Lowlands. Naam van de bijhorende whisky’s PRODUCEERDE
Malt- en graanwhisky’s
BELANG
Lag aan de basis van zeer belangrijke gebeurtenissen in de whiskygeschiedenis
‘Toen we in de trein van de Bridge of Allan naar Cambus reden, scheen de zon, die tot nu toe verduisterd was, plotseling, en wierp haar gouden licht op het tafereel, waarbij elke rots en top in gedurfd reliëf naar voren kwam en fantastische schaduwen wierp op het bos...Voor een keer konden we er geen spijt van krijgen dat onze voortbeweging traag was en dat de trein bij elk station stopte.Vlak voor- dat we bij het station van Cambus aankwamen, staken we de Devon over, een rivier van sprankelende schoonheid, die bij de Cambus-distilleerderij in de Forth uitmondt.
Deze distilleerderij werd in het jaar 1806 opgericht door John Moubray, groot- vader van een van de directeuren van het bedrijf... Oorspronkelijk was het een klein werk, maar nu is het uitgegroeid tot enorme afmetingen... De gebouwen zijn verspreid over meer dan drie hectare en worden overal doorsneden door de
spoorweg, met zijsporen naar alle belangrijke pakhuizen...’
We zijn in 1886 en bovenstaande verzuchtingen komen van Alfred Barnard, die volop aan het schrijven is aan zijn meester- werk TheWhisky Distilleries of the United Kingdom.
Hij moet behoorlijk onder de indruk geweest zijn, niet enkel van het landschap rond Stirling, maar zeker van de Cambus distilleerderij. Hij beschrijft nauwkeurig alle gebou- wen, de ketels, potten en pannen die er te vinden zijn en sluit zijn relaas af met een alleszeggende slotzin: ‘Er verblijven zeven “excise officers” (accijnscontroleurs) in de distilleerderij’. Eentje bleek dus niet genoeg.
De distilleerderij hoorde inderdaad tot de ‘groten’. Begon-
nen in 1806 als kleine maltdistilleerderij, installeerde Cambus in 1827 een prototype van de ‘Robert Stein column still’. Die zou con- tinu alcohol leveren, maar dat gaf niet het beoogde resultaat. Aeneas Coffey zou vier jaar later een sterk verbeterde versie ervan patenteren: een goed continu proces met hoog alcoholgehalte, waarbij je ook andere grondstoffen dan granen kon gebruiken. Dat systeem overtuigde Cambus. Ze installeerden twee Coffey stills in 1836. Maar ze waren niet de enigen. In Schotland, Engeland, Ierland, Duitsland en zelfs in België werd op de kolom still overgeschakeld.
De ‘nieuwe’ alcohol die ze in de kolom stills stookten, werd gretig afgeno- men door de blenders en Cambus voerde zelfs volop uit naar Engeland, waar die alcohol verder werd verwerkt in gin of andere toepassingen.
Maar in 1848 kwam de Britse wetgever met iets leuks naar buiten: in Schot- land mocht men voortaan enkel nog met granen stoken, in Engeland mochten alle landbouwproducten worden gebruikt. Dat was een flinke trap tegen het zere been van Cambus.
Samen met vijf andere, grote Lowland-graandistillateurs besloten ze om terug te slaan. Ze vormden in 1856 een consortium dat in 1877 zou uitgroeien tot de DCL, de Distillers Company Limited.
Cambus werd niet enkel door blenders geroemd om zijn kwaliteit,
ook de consument genoot ervan.
Hun uiteindelijke doel was gezamenlijk de prijszetting, volumes, acties en kortingen voor graanalcohol in handen te houden. Ze groeiden snel uit tot de krachtigste speler op de Britse whiskymarkt en hun invloed breidde zich constant uit. Na een hele rij fusies en een paar overnames evolueerde DCL in 1997 tot de drankengigant Diageo. En daar kan de hele whiskywereld niet meer naast kijken. Diageo is de grootste drankenproducent ter wereld, verspreid over 180 landen, met meer dan 30.000 medewerkers. De multinational besloten zelf 28 maltdistil- leerderijen en een paar graandistilleerderijen in Schotland. Cambus is daar ook bij, maar in 1993 had de vorige eigenaar, Guinness, al besloten om de produc- tie bij Cambus stil te leggen en af te bouwen. In de oude gebouwen installeerde Diageo dan maar een kuiperij.
Cambus werd niet enkel door blenders geroemd om zijn kwaliteit, ook de consu- ment genoot ervan. Cambus was de eerste om kolom-alcohol als ‘single grain’ te bottelen en te verkopen.
In 1906 koos DCL er zelfs voor om een zevenjarige Cambus graanwhisky op de markt te brengen, als boegbeeld voor een dure maar bijzonder belangrijke publiciteitscampagne.
Toen verscheen op de voorpagina van The Daily Mail een advertentie voor Cambus grain whisky met de veelzeggende headline: ‘Not a headache in a gallon’. Een uitnodiging aan de lezer om zelf te ontdekken dat graanwhisky ook whisky was. En ook lekker.
Het zou een standaardzin worden in de marketingtaal.
Deze advertentie was de stormram die de graanstokers zouden aanvoeren in een gerechtelijk gevecht tegen de maltstokers. Een gevecht ‘op leven en dood’! De beroemde ‘What is Whisky? Case’.
Spoiler... de graanstokers wonnen. Dankzij Cambus? (Zie bij: ‘What is Whisky? Case’)
5 Mount Vernon Distillery
MOUNT VERNON DISTILLERY WAT?
Landgoed van president Washington
WAAR
In de buurt van Alexandria, Virginia
BELANGRIJK
Ooit de grootste distilleerderij van de Verenigde Staten
Ze werkten dagenlang aan die verdomde tekst, wogen elk woord drie keer, discuteerden, riepen en dreigden, stuurden bij waar ze konden, hielden opnieuw rekening met de wens van weer een andere vervelende gedelegeerde uit weer een andere van die twaalf staten, herlazen alles nog eens hard- op en legden dan, als iedereen knikte, heel voldaan, bijna synchroon, de gloednieuwe pennen neer. Ze hadden eindelijk de tekst klaar voor een van de belangrijkste documenten uit de menselijke geschiedenis: de ‘Constitution’, de nieuwe grond- wet van deVerenigde Staten.We zijn in 1787.
Dan moet er zeker iemand opgestaan zijn en geroepen hebben: ‘Kom gasten, we gaan er eentje drinken!’
De kans is groot dat die roeper niemand anders was dan George Washington, de allereerste president van de usa. Veel tegenstand zal hij niet gevoeld hebben, want als je het oor- spronkelijke document van de ‘Constitution’ bekijkt, meen je snel links en rechts wat sporen van ‘beven’ te ontdekken in de handtekeningen. De ‘Founding Fathers’ van de Verenigde Staten waren allesbehalve geheelonthouders, we zouden ze vandaag ‘zatlappen’ noemen. Washington moest voor de vele anderen niet onderdoen en greep elke gelegenheid om een feestje te bouwen met beide handen.
Op 14 september, drie dagen vóór het ondertekenen van de ‘Constitution’, had hij weer zo’n dinertje met 55 gasten van onder andere de ‘Philadelphia City Cavalry’. Het lijstje van de lege flessen die avond spreekt voor zich: 60 flessen rode wijn, 54 flessen Madeira, 8 flessen cider, 8 flessen whisky, 22 flessen stout, 12 (kleine) vaten licht bier en 7 kommen punch.
In die tijd keek niemand daarvan op. Rond 1800 was, in de Verenigde Staten, het gemiddelde alcoholgebruik 27 liter pure alcohol per persoon, per jaar. Dat is véél, hoor! Maar al die drankjes waren veiliger dan water en enkele zelfs goed- koper dan thee of koffie. Ze hoorden, in de geest van de nieuwe Amerikanen, eerder thuis in de categorie ‘voeding’ dan in die van ‘dranken’.
‘Booze’ was dagelijkse kost.
John Adams, de opvolger van president Washington, dronk ’s morgens voor het ontbijt drie glazen Madeira, om de mond te spoelen, en voor het slapengaan een flinke hoeveelheid rum en wijn.
George Washington had een soortgelijke gewoonte die hij de hele dag lijnrecht doortrok.
MOUNT VERNON DISTILLERY WAT?
Landgoed van president Washington
WAAR
In de buurt van Alexandria, Virginia
BELANGRIJK
Ooit de grootste distilleerderij van de Verenigde Staten
Kwatongen beweren tegenwoordig nog dat die goeie ouwe George een zatlap was! Waarom? Omdat hij elke dag een fles Madeira dronk, aangevuld met veel rum en punch? Omdat uit zijn boekhouding blijkt dat hij, in de laatste zes maan- den van 1775, voor 600 dollar (nu zo’n 19.000 euro) aan drank kocht? Is het omdat hij zijn tuinman met kerst en Pasen een extra maand loon gaf, plus vier
extra dagen dat hij dronken naar het werk mocht komen? Komaan, zeg.
Wat zeg je? Oh... zijn houten kunstgebit moest geregeld vernieuwd wor- den, omdat het wegrotte door de alcohol! Wel, dat is ‘fake news avant la lettre’. Akkoord, hij had meerdere gebitten, maar niet één ervan was van hout. Allemaal van metaal (vaak goud) met eersteklas tanden van runderen, of uit ivoor gesneden kleinoden. Het bewijs daarvan, zijn laatste kunstgebit, ligt in het museum van het historische landgoed MountVernon. Ik hoop dat ik hiermee het blazoen van arme
George volledig gezuiverd heb.
President Washington overleed in 1799, niet aan levercirrose zoals die zwart-
kijkers altijd dachten, maar aan de gevolgen van een infectie van de luchtwegen. Hij kwam die avond doornat thuis van zijn landgoed, maar hield zijn natte kleren aan (wat toen al dom was) en stond ’s anderendaags op met een pijnlijke keel. Het werd steeds maar erger en de artsen besloten om een aderlating toe te passen.Van één aderlating kwamen er twee en drie...Toen ze bijna vier liter bloed hadden af- getapt, wilden ze hem gaan zeggen dat ze iets anders zouden proberen, maar toen bleek hij plots dood. Ook een president heeft maar met moeite vijf liter bloed. En één liter is niet genoeg om te overleven, helaas.
In 1797 liet Washington op zijn landgoed Mount Vernon, in Virginia, een distilleerderij bouwen. En wat voor een! De grootste van Amerika, met vijf pot stills! Het was dus niet allemaal voor eigen gebruik bedoeld. In 1799, kort voor zijn dood, haalde hij zelfs een productie van meer dan 40.000 liter.
Dat was wat anders dan de andere 3.500 stokerijtjes in Virginia! Die produ- ceerden met moeite 2.500 liter.
Zelf wist hij eigenlijk meer van bierbrouwen dan van whisky stoken. Hij was niet voor niets een fervent bierdrinker. Voor zijn whisky deed hij dan ook een beroep op de Schotse emigrant James Anderson, die zes vanWashingtons - meer dan honderd - slaven opleidde tot volwaardige stokers.
Hun vaatjes (de whisky kwam nooit in flessen en had ook geen echte merknaam) vonden dan ook gretig afnemers. James had een hoop kennis en ervaring naar de Nieuwe Wereld meegebracht en stookte dan ook volgens een beproefd recept: 60 procent rogge, 35 procent mais en 5 procent gemoute gerst. Twee keer distilleren. Dat gebeurt nu nog steeds in de in 2007 herbouwde distilleerderij op Mount Vernon, waar je die ook kunt proeven.
De ‘Founding Fathers’ van de Verenigde Staten waren allesbehalve geheelonthouders, we zouden ze vandaag ‘zatlappen’ noemen.
Een weinig bekend detail in dit hele verhaal: George Washington kreeg, net als alle andere distillateurs, aan het einde van het jaar een briefje van de belasting- dienst om de taksen te betalen op de door hem geproduceerde alcohol. Die wet had hij zelf in 1791 ingevoerd, tot groot ongenoegen van de hele stokerswereld. Dit leidde overigens tot een ware volksopstand (wat men later ‘The Whiskey Rebellion’ zou noemen) en een ongecontroleerde heksenjacht op iedereen die maar wat met die belastingen te maken had.
In 1794 was George Washington zelfs verplicht om een troepenmacht van 13.000 man naar Pennsylvania te sturen om de orde te herstellen. Het kwam nooit tot een gevecht omdat ze niemand vonden om de strijd mee aan te gaan: de opstandelingen waren allemaal netjes thuisgebleven.
Ze namen dan maar twee toevallige voorbijgangers gevangen, die later ter dood veroordeeld werden. President Washington schonk ze echter genade. Wat een bewijs is dat hij ook nuchter kon nadenken.
En wat meer is: hij betaalde ook gedwee de 332 dollar accijnzen (nu zowat 10.000 euro) op zijn whisky van 1798.
Men zegt soms ‘de geschiedenis herhaalt zich’, maar ken jij presidenten en andere staatshoofden die gedwee belastingen betalen... op alles, zoals elke brave burger?
Robert Burns (1759–1796)
Burns supper is het jaarlijkse diner dat gegeven wordt ter ere van het leven en de poëzievan de Schotse dichter Robert Burns. Hij schreef talloze gedichten, waaronder “Auld Lang Syne”, dat op Hogmanay en andere oud- en nieuwvieringen over de hele wereld wordt gezongen. De Burns suppers worden over het algemeen gegeven op of rond 25 januari("Burns Night"), de verjaardag van Robert Burns, maar kunnen in principe het hele jaar door gehouden worden.
Burns suppers worden het meest in Schotland gehouden, maar je ziet ze overal waar Burns-clubs, Schotse verenigingen en expats zijn of liefhebbers van de gedichten van Robert Burns.
Het eerste van deze diners werd waarschijnlijk gehouden in Ayrshire in 1801 door vrienden van Burns, ter nagedachtenis van zijn sterfdag op 21 juli vijf jaar eerder. Hoewel de datum verplaatst is naar 25 januari, zijn ze een jaarlijks terugkerende gelegenheid.
Burns suppers kunnen zowel formeel als informeel zijn, maar bovenal moeten ze het vermaak dienen. Het enige wat formele en informele Burns suppers in ieder geval gemeen hebben is haggis, Schotse whisky en misschien een of twee gedichten. Formele diners worden gegeven door organisaties als vrijmetselaarsloges of St. Andreas-sociëteiten. Deze bijeenkomsten worden gehouden volgens een vast schema.
Address To a Haggis
Fair fa’ your honest, sonsie face, (sonsie = cheeky)
Great chieftain o’ the puddin-race! (aboon = above)
Aboon them a’ ye tak your place,
Painch, tripe, or thairm:
Weel are ye wordy o’ a grace
As lang’s my arm.
The groaning trencher there ye fill,
Your hurdies like a distant hill, (hurdies = hips)
Your pin wad help to mend a mill
In time o’ need,
While thro’ your pores the dews distil
Like amber bead.
His knife see rustic Labour dicht, (dicht = wipe)
An’ cut you up wi’ ready slicht, (slicht = skill)
Trenching your gushing entrails bricht,
Like ony ditch;
And then, O what a glorious sicht,
Warm-reekin, rich! (reeking = steaming)
Then, horn for horn, they stretch an’ strive:
Deil tak the hindmaist! on they drive, (deil = devil)
Till a’ their weel-swall’d kytes belyve, (swall’d=swollen, kytes = bellies, belyve = soon)
Are bent like drums;
Then auld Guidman, maist like to rive, (rive = tear, ie burst)
“Bethankit” hums.
Is there that o’re his French ragout
Or olio that wad staw a sow, (olio = olive oil, staw = make sick)
Or fricassee wad mak her spew
Wi’ perfect scunner,
Looks down wi’ sneering, scornfu’ view
On sic a dinner?
Poor devil! see him ower his trash,
As feckless as a wither’d rash,
His spindle shank, a guid whip-lash,
His nieve a nit; (nieve = fist, nit = louse’s egg, ie. tiny)
Thro’ bloody flood or field to dash,
O how unfit!
But mark the Rustic, haggis fed,
The trembling earth resounds his tread.
Clap in his wallie nieve a blade, (wallie = mighty, nieve = fist)
He’ll mak it whistle;
An’ legs an’ arms, an’ heads will sned, (sned = cut off)
Like taps o’ thristle.
Ye Pow’rs wha mak mankind your care,
And dish them out their bill o’ fare,
Auld Scotland wants nae skinkin ware(skinkin ware = watery soup)
That jaups in luggies; (jaups = slops about, luggies = two-handled continental bowls)
But, if ye wish her gratefu’ prayer,
Gie her a haggis!
WHISKY PASSION
"Het magazine voor de Whiskyliefhebbers".
- Voor wie op de hoogte wil blijven van wat er zo al omgaat in 't whiskywereldje, het magazine blad Whisky Passion.
Een magazine over whisky in al zijn facetten. In elke uitgave is er aandacht voor diversiteiten op het gebied van whisky. Niet alleen voor single malt whisky, maar ook blends, Amerikaanse, Japanse en Ierse Whiskey's en Likeuren. eveneens telkens een rubriek van restaurant De Cluysenaer met gerechtjes met whisky door Stef.
Opgave en vragen over abonnement BE:
Ga naar Whiskypassion.nl of kopieer QR code, voor meer info
Als we trendwatchers mogen geloven, dan is gin tonic op zijn retour. Whisky wordt dan weer als de volgende hype in de barwereld aangekondigd. Maar is dat wel zo? En kan je de drank als leek leren drinken of moet het een coup de foudre zijn? We vroegen het aan Jesse Den Dulk, bartender bij Jigger’s in hartje Gent.
‘We merken inderdaad dat de vraag naar cocktails met whisky toeneemt, maar van een commerciële trend als bij gin is (nog) geen sprake’ begint Jesse. Hij maakt de vergelijking met de populariteit van gin tonic, aangezien die enkele zomers geleden peilsnel de hoogte inging.
Momenteel zien we deze stijgende trend nog niet op grote schaal bij whisky onder andere omdat het productieproces heel verschillend is. ‘Gin kan relatief makkelijk gemaakt worden. Je hoeft als het ware maar enkele jeneverbessen bij een scheut pure alcohol te voegen, er wat water bij te gieten en je mag het al gin noemen. Je zal wellicht geen lekkere gin hebben, aangezien goede gin wel een ingewikkelder productieproces heeft. Goedkope gin is relatief makkelijk op de markt te brengen. Bij whisky ligt het anders: je moet het bijvoorbeeld een paar jaar geduld hebben voordat je een kwalitatief product krijgt, waardoor het is lastiger om snel op de trend in te spelen. Gin is bovendien ook een gemakkelijker product om te drinken en door iedereen lekker te vinden', zegt Jesse.
Don Draper-effectDe barman voegt eraan toe dat de interesse in verschillende soorten whisky’s wel duidelijk toeneemt. Zo durven cocktailliefhebbers vandaag afstand nemen van de Schotse specialiteiten om Amerikaanse en Japanse varianten te ontdekken. ‘Het idee dat je enkel Schotse single malt mag drinken is aan het verdwijnen. Mensen willen zich ook meer individualiseren en kiezen daarom voor speciale whisky’s die bij ze passen. Don Draper uit ‘Mad Men’ – lees: zijn geliefde old fashioned - is medeverantwoordelijk voor de verruiming van het interesseveld op whisky-vlak.’
Geen mannendrankjeHet Don Draper-effect werkt voor een deel het cliché in de hand dat whisky’s – on the rocks en in cocktails – als typische mannendrankjes worden bestempeld. Dat ontkracht Jesse: ‘Ik merk dat veel vrouwen complexe whisky’s kunnen appreciëren’, klinkt het. Hij maakt ook komaf met de misvatting dat je meteen van whisky moet houden of dat het anders toch nooit meer komt. ‘Whisky kan je leren drinken. Mensen die er niets van moeten weten, hebben misschien ooit een zatte avond beleefd waar whisky mee gemoeid was. De connotatie zit vaak zo diep geworteld dat het lastig kan zijn om je eroverheen te zetten. Het helpt natuurlijk dat er veel verschillende soorten whisky zijn, zegt hij. Er is voor iedereen wel iets op de markt.
Leren proevenEen gouden tip voor wie whisky een kans wil geven: ‘Schenk een beetje whisky in, ruik goed en neem een slokje. Houd dat slokje lang in de mond en vermeng met je speeksel, zo kan je goed aan de smaak wennen. Proef whisky niet zoals je wijn proeft: als je lucht inneemt, dan overheerst de smaak van alcohol en leer je het ware smaakkarakter van de drank minder goed kennen.’
Om je eigen smakenpallet te verkennen, kan je er uiteraard ook altijd een cocktailavond aan koppelen. Jesse geeft vijf recepten op basis van whisky en bouwt de intensiteit van de drankjes langzaam op.
Vijf cocktailrecepten die je van whisky leren houden
Whisky SourNodig- 5 cl bourbon (vb. Maker’s Mark)- 3 cl citroensap- 2 cl suikersiroop (met 1:1 verhouding van suiker en water)- ½ eiwit
MakenDoe de ingrediënten in grote een grote shaker en shake zonder ijs om het eiwit op alvast op te kloppen. Vul de shaker vervolgens met ijs en shake nog eens. Giet uit in een breed glas met ijsblokjes.Extra tip: om te variëren kan je de suikersiroop vervangen door bijvoorbeeld frambozensiroop). Verschillende whisky’s zijn geschikt voor deze cocktail – zelfs een Schotse geturfte.
Horse’s NeckNodig- 5 cl bourbon (bijvoorbeeld Wild Turkey 101)- 2 scheutjes angostura bitters- Ginger ale (om af te toppen)- Lange citroenzesteMakenNeem een longdrinkglas en vul het volledig met ijsblokjes. Draai er een lange citroenzeste in. Giet de bourbon, bitters en ginger ale in het glas en roer alles voorzichtig door.
MizuwariNodig- 4 cl Japanse whisky (bijvoorbeeld Nikka Coffey Malt)- 6 cl mineraalwater
MakenMix de whisky en het water met veel ijs in een longdrinkglas en klaar.Whiskey-weetje: In Japan is dit de manier waarop de meeste whisky’s worden gedronken. Mizuwari betekent eigenlijk gewoon ‘gemixt met water’. Op deze manier wordt de agressieve smaak van de alcohol verzacht en komen andere smaken lichter naar voren.
ManhattanNodig- 5 cl Rye Whiskey (bijvoorbeeld Rittenhouse 100 proof)- 3 cl rode vermout (bijvoorbeeld Dolin rouge)- kleine lepel suikersiroop- kleine lepel triple sec (bijvoorbeeld Cointreau)- een scheutje angostura bitters- eventueel een paar druppels absint.
MakenDoe alle ingrediënten in een mixglas met ijs en roer. Giet het mengsel in een cocktailglas met voet en knijp er voorzichtig een sinaasappelzeste over uit. Dit is een klassieke cocktail uit de 19e eeuw - voor sommigen bekend uit Sex And The City - waar heel veel variaties op mogelijk zijn. Waaghalzen kunnen verschillende soorten whisky, vermout, bitters, likeuren gebruiken.
Old FashionedNodig- 6 cl bourbon (bijvoorbeeld Woodford Reserve)- klein suikerklontje- soda- citroenschil- 3 scheutjes Angostura bitters- 1 scheutje orange bitters (eventueel)
MakenDoe een dun stukje citroenschil en het suikerklontje in een breed glas. Met behulp van een klein beetje soda kan je de suiker oplossen. Door het geheel vervolgens te pletten met een lepel of muddler, krijg je alle geurige oliën uit de citroenschil. Voeg nu de bitters en twee ijsklontjes toe. Roer snel om, zo koelt het glas en vermengen de smaken zich. Roer tot de ijsklontjes voor de helft gesmolten zijn. Vul het glas nu volledig met ijs, voeg de bourbon toe en roer nog kort maar krachtig tot je de juiste hoeveelheid smeltwater hebt (goed proeven!). Werk het geheel af met ijsblokjes tot het glas vol is en knijp er een schil van citroen en appelsien overheen voor een aangenaam geur.
Sinds kort biedt Jigger’s hun cocktails aan in verschillende flesjes die je mee naar huis kan nemen. Voor meer info en reservaties in de bar, surf naar www.jiggers.be
Onafhankelijke whisky bottelaars:
Naast de vele distilleerderijen zijn er nog ongeveer zo'n 50 onafhankelijke bedrijven die ook Whisky bottelen. Enkele bekende bedrijven zijn: Duncan Taylor, Signatory, Bladnoch, Cadenhead, Gordon & MacPhail, Jean Boyer, Malts of Scotland en vele anderen.
Whisky liefhebbers die op zoek zijn naar bijzondere whisky’s kunnen vaak bij deze bedrijven terecht. De onafhankelijke bottelaars bieden een buitengewone keuze aan Whisky’s. Zo kan het voorkomen dat sommige Whisky’s verdwijnen doordat distilleerderijen gesloten worden. De onafhankelijke bottelaars laten de vaten verder rijpen, bottelen de whisky en verkopen vervolgens de flessen met toevoeging van hun eigen naam op het etiket. Sommige onafhankelijke bottelaars zijn gespecialiseerd in “limited editions“ zeldzame single malt whisky’s van speciaal geselecteerde vaten. Ze geven de whiskykenner de mogelijkheid aantrekkelijke whisky’s te verwerven van hun favoriete distilleerderij soms in een ander soort vat gerijpt of op een andere leeftijd dan gewoonlijk gebotteld.
Duncan Taylor: De Whisky Galore is onderdeel van de Duncan Taylor groep, opgericht door de gebroeders Rosenberg in 1938. Het bedrijf bestaat uit een kleine groep van experts in single malt whisky's.Whisky Galore selecteert zorgvuldig haar whisky bij de distilleerderijen en bottelt de single malt, zonder toevoeging van kleurstoffen en zonder koude filtering. De whisky's worden op de markt gebracht door Duncan Taylor en gebotteld na een strenge selectie en rijping in het “Warehouse” van de producerende distilleerderij. De vereniging heeft haar eigen bottelarij in Huntly. De Peerlees collectie, behorende tot dezelfde groep, won vele prijzen. De naam van het bedrijf “Galore”beterkend in overvloed en is afgeleid van een gebeurtenis. In 1941 aan de westkust van Schotland in de buurt van de kusten van Eriskay zonk een zeilschip de SS-Politician. Het schip vervoerde een grote partij whisky, het schip werd compleet vernield, de kust lag vervolgens vol met whisky vaten en daardoor konden de bewoners aan de kust een hele tijd lang "vrij goedkoop" whisky drinken.
Signatory: Het bedrijf werd opgericht in 1988 als een familiebedrijf als een van de echte onafhankelijke bottelaars. Er is een onderscheid te maken tussen de onafhankelijke bedrijven die hun eigen producten bottelen, en de onafhankelijke bedrijven waarvan de producten worden gebotteld onder contract. Andere volledig onafhankelijke bottelaars zijn: Gordon & MacPhail en Wm. Cadenhead." De naam Signatory is afgeleid uit het feit dat hun oorspronkelijke bedoeling was om een beroemd iemand te vinden om de etiketten op de flessen uit een enkel vat gebotteld te laten ondertekenen. Het eerste was een vat Glenlivet van 1968 wat al helemaal verkocht werd voordat een bekende persoon gevonden kon worden. In april 1992 verhuisde Signatory naar hun locatie in Newhaven (Edinburgh), tot dan werkten ze vanuit een douane-entrepot in Leith. Leith was ooit bekend voor het importeren van wijn uit Frankrijk. Omdat deze industrie terugliep begonnen veel bedrijven in de oude magazijnen met de opslag van whisky vaten. In april 1992 toen het bedrijf sterk begon te groeien kregen ze een licentie om hun eigen producten te bottelen. Eerst met een kleine bottel-lijn gericht op het bottelen van single casks.. Exclusiviteit wordt toegevoegd aan hun bottelingen, door vaak het vat-nummer, de datum van distillatie, en de datum van de botteling op de etiketten te vermelden. Bovendien is elke fles is afzonderlijk met de hand genummerd. Hun doel is, als onafhankelijke bottelaar een scala aan whisky's, aan te bieden waarvan sommige niet worden gebotteld door de eigenaar van de distilleerderij door andere leeftijden en sterktes te bieden als de orginele bottelingen. Het grootste deel van hun bottelingen zijn single casks. De malt whisky liefhebber krijgt daardoor de kans om de subtiele verschillen die optreden bij elk verschillend vat te ervaren. Signatory werd 22 juli 2002 eigenaar van de kleinste distilleerderij van Schotland, Edradour.
Glengoyne presenteert een nieuwe 15jarige singel malt
Glengoyne, een distilleerderij in de Hooglanden van Schotland, voegt een nieuwe 15-jarige single malt toe aan de core range. De whisky heeft gerijpt in first-fill sherry- en bourbonvaten.
De langzame distillatie (naar verluidt zelfs de langzaamste in Schotland) is een van de speerpunten van de distilleerderij. Dit draagt bij aan de fruitige, lichte karakteristieken van de new make. Volgens Glengoyne is het de houtrijping die smaken van zoete, rode vruchten, kruidig eiken en vanille toevoegt aan de nieuwe 15-jarige. Het resultaat is een “complexe whisky die nog steeds herkenbaar is als Glengoyne, maar dan met een ander perspectief.”
Katy Muggeridge, de brand director van eigenaar Ian Macleod Distillers, zegt daarover: “De spirit van Glengoyne zit drie keer zolang in de ketel als andere whisky’s, wat voor de opvallende lichte, soepele en fruitige smaak zorgt. […] Het is een mooie, intrigerende Glengoyne met een uniek smaakprofiel.”
De nieuwe Glengoyne 15 is gebotteld op 43 procent en gaat in het Verenigd Koninkrijk £ 90 pond kosten. De adviesprijs voor Nederland is nog niet bekend.
(uit Whisky Passion)
Glendalough 7 jaar, Mizunara Oak Finisk 46%
Tekst door: Johannes Vreugdenhil.
Een Ier op Japans hout. Japans Mizunara eik is eigenlijk ongeschikt voor het laten rijpen van drank. Het houtsoort is poreus, de vaten lekken behoorlijk. 't Duurt 200jaar voor de boom groot genoeg is om vaten van te maken, de boom groeit gewoonlijk niet recht, lastig als je planken wilt van maken. Het hout moet na het kappen en zagen ook nog eens drie jaar drogen, de Japanse naam betekent tenslotte "watereik". De kuiper heeft het vervolgens ook niet echt makkelijk om er een fatsoenlijk vat van te maken. Wat ook niet onbelangrijk is, is de prijs. Een leeg vat kost minimaal €3.000. Waarom leggen die jongens in Ierland er dan Whisky op?
De geur en de smaak, die zijn namelijk heel bijzonder. Deze Whisky rijpt eerst in bourbon barrels, de finish is gedaan met deze Japanse Mizunara vaten.
Uiteraard zijn er allerlei mysterieuze verhalen over dit soort eiken, daar zijn de Japanners best goed in.
De geur geeft sandelhout, kokos, hints van kaneel, abrikoos en kruiden.
De smaak begint heel bijzonder, honing, kruiden, fruit, vanille, later houttonen en hints van boterkoek.
De nasmaak is vrij lang en geeft, fruit, mandarijn, kruiden met vooral kaneel en weer dat sandelhout.
hij is bijzonder en zeer lekker.
Nieuw - 09/2022:
TEELING PINEAPPLE - RUM CASK FINISH
Een zalig huwelijk tussen Ierland en de Caraïben! De Teeling Pineapple rum cask finish is een Ierse whiskey, waarvan de grainwhiskey en de maltwhiskey elk apart voor zes jaar rijpten op ex-bourbonvaten, om dan samen een narijping te krijgen op pineapple rum vaten van het befaamde rum-huis Plantation.
Een bijzonder fruitige whisky met mooie hints van ananas, gebotteld op een stevige 49.2%, die zeer betaalbaar is: voor net geen 50 euro haal je een flesje in huis.
Vanaf vandaag (02/09/2022)te koop bij Sabor
SABOR: ☜klikken
TEELING: ☜klikken
Nieuws:
Fernand Dacquin
Fernand Dacquin reisde de hele wereld rond als journalist gespecialiseerd in toerisme en distillaten. Hij bezocht Schotland, de bakermat van de whisky, wel honderden keren en putte uit al die reizen inspiratie voor publicaties over whisky in kranten en magazines in Vlaanderen en Nederland. In 2011 werd hij Keeper of the Quaich, gewoonlijk voorbehouden voor mensen uit de whiskyindustrie zelf. Hij is medeorganisator van de International Malt Whisky Festival Gent en werkt ook mee aan het festival in Den Haag. Voor zijn bijdrage aan het bekendmaken en verspreiden van de Schotse cultuur werd hij in 2017 opgenomen in de Royal Celtic Society, opgericht in 1820 door Sir Walter Scott.
Boeken van deze auteur
Het whisky boek
101 untold story's over whisky
Whisky is een verhaal. Whisky is vele verhalen. Dit unieke boek bundelt de meest verrassende anekdotes uit de whiskywereld en vormt zo de perfecte aanvulling op andere boeken over distilleren, proeven en reizen. Geniet van hartverwarmende verhalen over geheime recepten, spookkastelen, verborgen distilleerderijen, royale drankorgels en de eerste whiskytoerist, en ontdek aspecten over whisky die je in geen enkel ander boek zult vinden.
Al bijna veertig jaar reist whisky devotee Fernand Dacquin door deze wondere whiskywereld, op zoek naar de meest markante vertellingen en beelden. Nu distilleert hij die ervaringen in 101 verhalen, in zijn eigen tongue in cheek stijl. Het resultaat is een heerlijk apart boek - in een handzaam formaat, zodat je de andere hand vrij hebt voor een goed glas whisky.
Uitzonderlijke whisky's
40 verhalen over de meest bijzondere whiskyflessen gebotteld
Whisky is terug van nooit weggeweest. Net als Dacquins vorige boek is dit geen opsomming van smaakpatronen en distilleerderijen, maar een bijzonder verhaal vol grappige anekdotes over de mooiste en meest luxueuze flessen.
Sappige verhalen, ideaal te pairen met een heerlijk glas single malt!
Al bijna veertig jaar reist whisky devotee Fernand Dacquin door deze wondere whiskywereld, op zoek naar de interessantste vertellingen en beelden. Hij bottelde 40 verhalen over bijzondere whiskyflessen, in zijn humoristische stijl. Uitzonderlijke whisky's is grappig, verrassend en het ideale cadeau voor de whiskyliefhebber.
Ditje & Datjes:
- Betekenis
Het woord whisky is een Engelse verbastering van het Gaelische woord uisce/uisge, dat 'water' betekent. De oorsprong daarvan is te vinden in de eerste gedistilleerde alcohol, die in het Latijn aqua vitae werd genoemd. Aqua vitae werd in het Schots-Gaelisch uisge beatha en in het Iers-Gaelisch uisce beatha, ofwel 'levendig water' genoemd.
2. Whisky vs. Whiskey
Er wordt heel wat gemaakt van de schrijfwijze van deze drank. Sommige beweren dat de schrijfwijze afhangt van lokale spellingsregels, andere zeggen dat de schrijfwijze de oorsprong van de drank aanduidt. Zo wordt whiskey doorgaans gebruikt voor whiskey afkomstig uit Ierland en de Verenigde Staten, terwijl de rest van de wereld het woord whisky lijkt te verkiezen. Er zijn echter geen strikte regels rond, aangezien er ook Amerikaanse distilleerderijen zijn die hun product aanduiden als whisky.
3. Oorsprong
Oorspronkelijk begon het distilleren van alcohol voor medische redenen. De eerste vermelding van gedistilleerde alcohol, of aqua vitae werd gemaakt in de dertiende eeuw, toen het gebruikt werd om pokken of koliek tegen te gaan. Distillatietechnieken verspreidden zich over Europa dankzij abdijen en artsen. Het vroegste bewijs van gedistilleerde drank uit mout, ofwel whisky, in Schotland komt uit 1494, wanneer broeder John Cor op bevel van de koning genoeg mout kreeg voor 500 flessen aqua vitae. Ondanks dat Schotland gezien wordt als het grote whiskyland, bevindt de oudste nog bestaande distilleerderij zich in Ierland. Bushmills kreeg in 1608 een vergunning om whisky te distilleren en produceert vandaag de dag nog altijd.
4.Soorten
Er zijn heel wat verschillende soorten whisky. De klassieke Schotse single malt whisky wordt doorgaans gemaakt met één moutsoort, vaak wordt daarvoor gerst gemout. Er bestaan ook blended whisky's, die mengelingen zijn van moutwhisky's en graanwhisky's. In Amerika spreekt men ook van bourbon en rye. Rye is een whiskey waarvoor minstens 51% rogge is gebruikt. Voor bourbon geldt hetzelfde principe, maar dan met maïs. Als een bourbon minstens een jaar en dag rijpt in de staat Kentucky mag deze de naam Kentucky bourbon dragen.
5. Over heel de wereld
Ondanks het feit dat whisky's vooral geassocieerd worden met Schotland en Ierland, wordt de drank wereldwijd gebrouwd. Zo hebben Japan, Australië, Canada, India en Duitsland ook een aantal bekende distilleerderijen. Zelfs in België worden een aantal whisky's gebrouwen. Zo heb je in België The Belgian Owl, een single malt en graanstoker Filliers produceert Goldlys, een blended whisky. De bierbrouwers van Moortgat en Het Anker hebben zich met Duvel Distilled en Goude Carolus Single Malt ook al aan whisky gewaagd.
6. In den hemel is geen bier... maar blijkbaar wel whisky
Terwijl whisky op vaten aan het rijpen is, vervliegt er een deel. Gemiddeld neemt de hoeveelheid whisky in een vat zo per jaar met vier procent af. Het vervlogen deel wordt ook wel het engelendeel of de engelenbelasting genoemd. Vanaf dat de whisky uit het vat en in de fles is, kunnen de engelen er niet meer bij en vervliegt de drank niet meer. Whisky rijpt ook niet verder op fles. Misschien zitten die engelen daar wel voor iets tussen.
7. Illegaal gestookt
De Amerikaanse drooglegging was niet de eerste periode in de geschiedenis van whisky waarin de drank vooral illegaal werd gestookt. Nadat Schotland en Engeland in 1707 één land werden, verhoogden de Engelsen de taksen op whisky drastisch. Na de mouttaks in 1725 moesten de meeste Schotse distilleerderijen de deuren sluiten. 's nachts werd in zelfgemaakte distilleerketels nog whisky gestookt, zodat de rook niet zichtbaar was voor de belastinginners. De whisky die in 's nachts gestookt werd kreeg zo de naam moonshine.
8. Whiskey Rebellion
The Whiskey Rebellion was een opstand tegen extra belastingen tijdens de Amerikaanse Onafhankelijkheidsoorlog. Door die oorlog tegen de Britten had de Amerikaanse staat extra inkomsten nodig. Daarvoor werd een accijns geheven op gedistilleerde dranken. Doordat whiskey veruit de populairste gedistilleerde drank was in die tijd in Amerika het werd toen soms zelfs gebruikt als betaalmiddel werd deze accijns de whiskey taks genoemd. Heel wat boeren die de overschot van hun graan distilleerden, weigerden deze accijns te betalen. The Whiskey Rebellion bereikte zijn hoogtepunt in 1794, wanneer 500 gewapende mannen het huis van belastinginner Generaal John Neville aanvielen in Pennsylvania. 13.000 manschappen werden naar Pennsylvania gestuurd om de situatie op te lossen maar de meeste opstandelingen waren al verdwenen tegen de tijd dat het leger arriveerde. The Whiskey Rebellion toonde aan dat de jonge natie, de Verenigde Staten, gewelddadig verzet tegen zijn wetten zou tegengaan.
9. Melkkoeien en distilleerders zijn goede vrienden
Whisky en melk klinkt niet meteen als een goed mengsel, maar de producenten ervan kunnen het prima met elkaar vinden. Na het distillatieproces schiet er een pulp van de mout of de granen over, die nutteloos is voor de stoker. Maar die pulp bevat nog heel wat voedingsstoffen dus boeren voederen die pulp aan hun koeien. Whiskyproducenten zijn zo verlost van hun pulp en de boeren hebben goedkoop voer voor de koeien. Daarbovenop zorgt het eten van de pulp ervoor dat de koeien meer melk produceren.
10. Uitzondering
Tijdens de drooglegging kon je nog whiskey krijgen in Amerika, maar dan enkel op doktersvoorschrift. Apothekers mochten dus nog whiskey verkopen, waardoor een apotheek een ideale dekmantel werd voor illegale stokers. Zo verdriedubbelde het aantal geregistreerde apothekers tijdens de drooglegging in de staat New York.
How Scotch Whisky is Made
Reactie plaatsen
Reacties